Apatinske ulice: Ognjena Price – čuvar vekovne misterije

Da li ste se ikad zapitali kako je nekada davno izgledao grad u kojem živite, da li su ga ljudi u to vreme doživljavali kao vi i koliko je ljudi pre vas prošlo ulicama kojima vi danas idete? Istorijski spomenici i drugi ostaci baštine, različitih kultura, najbolji su svedok prošlih vremena. Na sreću u Apatinu imamo zavidan broj očuvanih "spomenika", koji "pričaju" priče iz svoga vremena i na taj način ih čuvaju od zaborava. Jednu od takvih priča čuva i apatinska ulica, Ognjena Price, koja svedoči o istoriji Jevrejskog stanovništva koje je nekada živelo na ovim prostorima.

Ognjen Prica, čije ime nosi ova važna ulica u Apatinu, je rođen u službeničkoj porodici, 27. novembra 1899. godine, na Ilidži u Sarajevu. Nakon završetka osnovne i srednje škole, Ognjen upisuje Filozofski fakultet u Zagrebu. Stvaranjem Socijalističke radničke partije Jugoslavije, 1919. godine, postaje njen član. Zbog revolucionarne aktivnosti, zagrebačka policija ga proteruje na pet godina u Sarajevo. Umesto u rodni grad, Prica emigrira u Beč, gde nastavlja da studira matematiku, fiziku, filozofiju i da proučava Marksa, Engelsa, Lenjina...

Nakon povratka  u Jugoslaviju i završetka studija zapošljava se u Drugoj državnoj gimnaziju u Sarajevu, kao profesor matematike. Nekoliko puta je bio hapšen i proglašavan nepodobnim za vladajući režim. 1930. godine, izveden je pred Državni sud za zaštitu države u Beogradu i osuđen na sedam godina robije i trajan gubitak časnih prava.

Bio je urednik i saradnik na mnogim časopisima poput "Borbe", "Radnički pokret", "Znanost i život", "Kultura", "Izraz"... Dok je za potrebe radnika objavio "Rječnik stranih riječi" i "Politički rječnik". Dosta njegovih radova je ostalo nebjavljeno, a mnogi rukopisi su izgubljeni. Po nalogu Mačeka i Šubašića, Ognjen je, u noći između 30. i 31. marta 1941. godine uhapšen, zajedno sa nekoliko komunističkih aktivista. Posle stvaranja Nezavisne Države Hrvatske, predat je ustašama koje su ga prebacile u logor Krestinec i posle tromesečnog mučenja, zajedno sa grupom revolucionara, streljale 9. jula 1941. godine, u Maksimirskoj šumi.

Ukazom Predsedništva Antifašističkog veća narodnog oslobođenja Jugoslavije (AVNOJ) 26. jula 1945. godine, među prvim borcima Narodnooslobodilačke vojske, proglašen je za narodnog heroja.

Koliko je sadržajna biografija narodnog heroja, čije ime nosi, ulica Ognjena Price u Apatinu krije jednako sadržajnu istorijsku priču, pre svega o čuvenoj Jevrejskoj crkvi koja i danas stoji na istom mestu.

Jevrejska crkva sagrađena u Apatinu 1885. godine je jedinstvena u svetu. Ovo je jedina do danas kompletno sačuvana stara sinagoga u Vojvodini. Njenu mističnost predstavlja plafonski mural sa starozavetnim scenama, što se potpuno suprotstavlja načinu unutrašnjeg dekorisanja sinagoga. Po sadržaju, mural je netipičan za judaizam i ispisan hebrejskim pismom obrnutog redosleda te se tekst može čitati jedino preko ogledala.

Sinagoga je 1955. godine prodata Baptističkoj crkvi. Kompletna fasada ostala je ista, a jedina intervencija sastojala se u postavljanju krsta na vrh objekta, to jest, na kamenu ploču sa Mojsijevim porukama čime je simbolično označena konverzija objekta iz judaističke konfesije u baptističku. Nekada je u dvorištu sinagoge postojala škola koju su pohađala deca bogatijih Apatinaca različitih veroispovesti. Škola je zatvorena 1920. godine.

Pored istorijskih vrednosti u ulici Ognjena Price, nalazi se jedan od najzelenijih delova grada, koji bi se uz malo truda mogao pretvoriti u ulicu kojom bi želeli proći čak i ako nas put ne vodi kroz nju.

Teško je zamisliti ulicu Ognjena Price bez čuvene mesare "Kod Dragana", ali važno mesto zauzima i Sport Caffe, omiljeno mesto ljubitelja sporta i druženja.

Kao što smo napisali da, ova apatinska ulica počinje jedinstvenom Sinagogom, sećanjem na prošlost, dok se na njenom kraju nalazi zabavište, u koje dolaze mališani iz ovog dela grada, tačnije rečeno završava se našom budućnošću.